โรงพยาบาลศิริราช เป็นหนึ่งในโรงพยาบาลที่มีชื่อเสียงของประเทศไทย และยังเป็นโรงพยาบาลแห่งแรกของประเทศอีกด้วย ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยา เคยเป็นที่ประทับรักษาพระประชวรของ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ตลอดจนพระบรมวงศานุวงศ์หลายพระองค์

ความเป็นมาของโรงพยาบาลศิริราช ต้องย้อนไปในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งในปี พ.ศ. 2424 เกิดอหิวาตกระบาดผู้คนล้มตายไปเป็นเบือ จนเผาศพแทบไม่ทัน  ในครั้งนั้นท่านทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดตั้งโรงพยาบาลขึ้นชั่วคราว ณ ชุมชนรวม 48 ตำบล จนกระทั่งโรคร้ายลดลง ทางโรงพยาบาลชั่วคราวจึงปิดทำการ หากแต่ในพระราชหฤทัยทรงตระหนักว่า โรงพยาบาลนั้นเป็นสิ่งมีประโยชน์เป็นอย่างยิ่ง หากแต่การสร้างโรงพยาบาลนั้นเป็นเรื่องใหญ่ จำเป็นต้องมีคณะกรรมการช่วยจัดตั้งโรงพยาบาลให้สำเร็จ

วันที่ 22 มีนาคม พ.ศ. 2429 ท่านทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งคณะกรรมการเพื่อช่วยกันดูแลจัดสร้างโรงพยาบาล เพื่อพระราชทานให้เป็นสถานที่ดูแลประชาชนทุกชนชั้น สถานที่ตั้งของโรงพยาบาลแห่งแรกนั้น ตั้งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา บริเวณวังหลัง โดยเป็นวังเก่าของกรมพระราชวังบวรสถานพิมุข

หลังจากที่สร้างพระเมรุ 5 ยอดเสร็จแล้ว วัสดุก่อสร้างที่เหลือก็นำมาสร้าง ‘โรงพยาบาลศิริราช’ ในช่วงกำลังเตรียมการเพื่อก่อสร้างนั้น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าศิริราชกกุธภัณฑ์ ได้ประชวรด้วยโรคบิดและสิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2430 ยิ่งทำให้พระองค์พระราชปณิธานอย่างแรงกล้าที่ต้องจัดตั้งโรงพยาบาลให้สำเร็จ ครั้นเสร็จงานพระเมรุแล้ว ท่านทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รื้อโรงเรือนตลอดจนข้าวของเครื่องใช้ต่าง ๆ เพื่อนำไปสร้างโรงพยาบาล ณ บริเวณวังหลังดังกล่าว และยังพระราชทานทรัพย์ในคลังของของสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ ให้แก่โรงพยาบาลอีกด้วย

ในช่วงแรก ได้มีการจัดสร้างเรือนพักผู้ป่วยจำนวน 6 หลัง วันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2431 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ทรงพระกรุณาเสด็จประกอบพิธีเปิด โดยมีจุดประสงค์ คือ ทำการบำบัดรักษาผู้ป่วยด้วยแพทย์แผนปัจจุบันกับแผนโบราณของไทย จนกระทั่งยืนยงกลายมาเป็นโรงพยาบาลขนาดใหญ่ คับคั่งไปด้วยแพทย์หัวกะทิ เทคโนโยลีอันทันสมัย รักษาโรคร้ายให้แก่ประชาชนทั้งหลายมาเป็นเวลายาวนาน

อาคารสำคัญ

‘ศาลาศิริราช 100 ปี’ เป็นอาคารที่มีชื่อเสียงอยู่คู่โรงพยาบาลมานาน จัดสร้างขึ้นในการสมโภชครบ 100 ปี ของโรงพยาบาลศิริราช ในปี พ.ศ. 2531 โดยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิด พร้อมกับตึกอานันทมหิดล วันที่ 26 เมษายน พ.ศ. 2531 โดยภายในอาคารแห่งนี้ ประกอบด้วย พระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และห้องโถงศิริราช 100 ปี